Αρχική ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ Αρωματικά φυτά – Αιθέρια έλαια – Αρωματοθεραπεία

Αρωματικά φυτά – Αιθέρια έλαια – Αρωματοθεραπεία

Από
Βοτανολογικά
-
208
0

Γράφει η Κυριακή Ζαννέττου / Παντελή 
Μικροβιολόγος 
Ph. D. Biology 

Η ιστορία των αρωματικών φυτών είναι ταυτόσημη με αυτή των φαρμακευτικών φυτών, γιατί αποτελούν μια από τις κατηγορίες τους. Από πολύ νωρίς τα ξεχώρισαν χάριν στην ευχάριστη μυρωδιά τους, και με την πάροδο του χρόνου και τις παρατηρήσεις τους τα κατάταξαν στην κατηγορία των ωφέλιμων για τον άνθρωπο φυτών.

Οι πρώτες γραπτές αναφορές χρονολογούνται γύρω στις 3.000 π.χ. για όλους τους τότε ανεπτυγμένους πολιτισμούς όπως οι Βαβυλώνιοι, Αιγύπτιοι, Κινέζοι, Ινδοί, Έλληνες κ.α. 

 Το πρώτο άρωμα που αναφέρεται στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι το αιγυπτιακό «κύφι», ένα στερεό χαρμάνι από 16 διαφορετικά αρωματικά φυτά, που το χρησιμοποιούσαν στις ιερές τους τελετουργίες, σαν καλλυντικό και σαν φάρμακο.
 Οι Έλληνες πήραν τη γνώση των Αιγυπτίων, ρευστοποίησαν το κύφι και προχώρησαν στην ανάπτυξη της μυροποιίας χρησιμοποιώντας το ελαιόλαδο για την Παρασκευή αρωματικών λαδιών και αλοιφών για αρωματικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. 

Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές στα αρχαία ελληνικά κείμενα: 
 Θεόφραστος: είναι αναμενόμενο τα αρωματικά φυτά να διαθέτουν θεραπευτικές ιδιότητες, από την άποψη της δραστηριότητας των αρωμάτων τους. 
 Ιπποκράτης: σύστηνε τα αρωματικά μπάνια για θεραπεία γυναικολογικών δυσλειτουργιών και τις εντριβές με αρωματικά λάδια για σύσφιξη ή χαλάρωση αρθρώσεων.

Ασκληπιός: ήταν υπέρ της χρήσης των αρωματικών λαδιών με μασάζ για αρκετές περιπτώσεις παρά την χρήση φαρμάκων που ας σημειωθεί ήταν από βότανα. 

Διοσκουρίδης: αναφέρεται στο κύφι ότι, ήταν αγαπητό στους θεούς, διαλυμένο σαν ποτό ανακούφιζε το άσθμα και τους σπασμούς των βρόγχων λόγω των υπνωτικών και αντισπασμωδικών συστατικών του. 
 Χαρακτηριστική και η αναφορά στο «αμάρακο» το μύρο που έπαιρναν από την κυπριακή ρίγανη, την ενδημική μας σαψισιά, που εθεωρείτο ότι έδιδε το ανώτερο ποιοτικά λάδι από όλες τις γνωστές ποικιλίες ρίγανης κατά την αρχαιότητα.

Οι Έλληνες στρατιώτες, ξεκινώντας για μακρινές εκστρατείες, κουβαλούσαν μαζί τους αλοιφές από μύρα για την θεραπεία των πληγών τους.

 Όμως παρ’ όλα αυτά οι βάσεις της αρωματοθεραπείας, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, και οι γνώσεις για την παραγωγή αιθέριου λαδιού με απόσταξη θα μας έλθουν από την Περσία, από τον Αβικένα που έζησε το 980-1037 μ.χ. ιατρός στα 18 του χρόνια, αλχημιστής και καλός γνώστης όλων των επιστημών της εποχής του, θα αφήσει με το τεράστιο έργο του, περιγραφή των τρόπων τεχνικής θεραπευτικού μασάζ, που ισχύουν μέχρι σήμερα και τις γνώσεις της απόστάξης. Το πρώτο ροδέλαιο με απόσταξη έχει παραχθεί επί εποχής του στην Περσία. 
Οι γνώσεις αυτές πέρασαν στην Ευρώπη, μαζί δε με το βιβλία του Διοσκουρίδη επηρέαζαν για πολλά χρόνια τις γνώσεις στον τομέα της θεραπευτικής, ειδικά μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας τον 16ον αίώνα. 
Η αρχή της αρωματοθεραπείας σαν ξεχωριστός κλάδος, θα σημάνει πιο αργά το 1920 από ένα τυχαίο γεγονός. Ο Rene Maurice Gattefosee θα καεί άσχημα σε μια έκρηξη στο χημείο του οικογενειακού εργοστασίου, που παρήγαγε αιθέρια έλαια. Το πρώτο πράγμα που βρήκε πρόχειρο για να καταλαγιάσει τους πόνους του ήταν καθαρό λάδι λεβάντας, όπου βούτηξε το καμένο του χέρι. Η θεραπεία ήταν άμεση και η επούλωση χωρίς να αφήσει σημάδι. 
Μετά από 8 χρόνια ερευνών στο τομέα αυτό, θα εκδώσει το πρώτο βιβλίο του για την αρωματοθεραπεία.

Ακολούθησαν πολλοί άλλοι επώνυμοι και μη που πρόσθεταν με τις παρατηρήσεις και τις έρευνές τους το δικό τους χαλικάκι στην αρωματοθεραπεία. 

 Η αρωματοθεραπεία ανήκει στην κατηγορία των εναλλακτικών θεραπειών και χρησιμοποιεί αιθέρα έλαια για θεραπευτικούς σκοπούς.

Τα αιθέρια έλαια είναι οι αρωματικές ουσίες που βρίσκονται στα αρωματικά φυτά, που συγκαταλέγονται στα φαρμακευτικά φυτά ή βότανα, σε καθαρή, συμπυκνωμένη μορφή. 

Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται μόνο φυσικά αιθέρια λάδια, σε πολύ μικρή ποσότητα, μερικές σταγόνες μόνο διαλυμένα σε φυτικά λιπαρά λάδια ή καθαρό οινόπνευμα, γιατί είναι πολύ δυνατά και προκαλούν δερματικούς ερεθισμούς μέχρι εγκαύματα, όταν χρησιμοποιούνται αδιάλυτα. 
 Τα αιθέρια λάδια επενεργούν στον οργανισμό, εξισορροπώντας τις δυνάμεις του ή αλλιώς την βιοενέργειά του, που έχει διαταραχθεί με αποτέλεσμα η ανισορροπία αυτή να εκδηλώνεται με τα χαρακτηριστικά μιας πάθησης και συνάμα τακτοποιούν το ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο του ατόμου. 
Αυτό επιτυγχάνεται με την απορρόφηση των αρωμάτων από το δέρμα και το βλεννογόνο με διάφορους τρόπους όπως:

Το μασάζ, οι κομπρέσες, οι εισπνοές από τη μύτη και το στόμα, οι γαργάρες, ο αρωματισμός χώρου και τα αρωματικά μπάνια. 

Η αρωματοθεραπεία μπορεί να είναι θεραπευτική ή συμπληρωματική και ενισχυντική άλλων θεραπειών που μπορεί να είναι της ορθόδοξης ιατρικής ή υπαλλακτικών θεραπευτικών αγωγών όπως η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, η φυτοθεραπεία κ.α. 

Βασικές προϋποθέσεις για την καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα κάθε θεραπείας με βότανα είναι: η θεραπεία να γίνεται από διπλωματούχους αρωματοθεραπευτές που να είναι και καλοί γνώστες των ιδιοτήτων των αιθέριων λαδιών και των ιδιαιτεροτήτων τους και να χρησιμοποιούν αιθέρια λάδια από φυτά που έχουν αναπτυχθεί στο ίδιο περιβάλλον με το άτομο που θα τα χρειαστεί για θεραπεία. 
 Ροδέλαιο 

 Είναι θηλυκό άρωμα και θεωρείται η βασίλισσα των αιθέριων λαδιών.

Με μασάζ βοηθά σε γυναικολογικά προβλήματα όπως ακανόνιστα έμμηνα, αιμορραγίες, σε χαλάρωση και πτώση της μήτρας και σε προβλήματα κλιμακτηρίου που συνοδεύονται με πονοκεφάλους, κατάθλιψη και άλλες ενοχλήσεις. Έχει ηρεμιστική ενέργεια και χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στρες.

Είναι καλλυντικό που συστήνεται για την περιποίηση της επιδερμίδας, βοηθά στην ανανέωση των κυττάρων και εξαλείφει τα επιφανειακά αγγεία και το ερέθισμα=κοκκίνισμα της επιδερμίδας.

Θεωρείται αφροδισιακό για τις γυναίκες, αλλά επιδρά το ίδιο και στους άνδρες. 

 Γιασεμί 

Το γιασεμί θεωρείται ο βασιλιάς των αιθέριων λαδιών, όσο και να φαίνεται παράξενο και αυτό το οφείλει στη σύσταση και την αντοχή του. Είναι ίσως το μόνο άρωμα που δεν μπορεί να αντιγραφεί συνθετικά και είναι από τα πιο ακριβά αρώματα.

Βοηθά για ανώδυνη γέννα, με μασάζ στο τελευταίο σπόνδυλο, τις τελευταίες μέρες πριν την γέννα.

Βοηθά σε προβλήματα προστάτη στους άνδρες και πιστεύεται ότι τονώνει τα ανδρικά σεξ όργανα.

Όμως εκεί που πραγματικά τονώνει είναι τον ψυχικό και συναισθηματικό τομέα και με τον τρόπο αυτό βοηθά στο στρες και στη κατάθλιψη που συνοδεύεται με αγωνία και σε άτομα με σεξουαλικά προβλήματα που οφείλονται σε ψυχολογικές αιτίες. 

 Γεράνι

 Είναι αντικαταθληπτικό, αντισηπτικό, μαλακτικό, αιμοστατικό, τονωτικό, διουρητικό και επουλωτικό. Από τα λίγα που βοηθά σε προβλήματα κυτταρίτιδας. Απωθεί τα έντομα. 
Ευκάλυπτος 
Είναι αντιβακτηριακό, αντι-ικό, αντιπυρετικό, παυσίπονο και αντισηπτικό.

Ο ευκάλυπτος απωθεί τα έντομα και απολυμαίνει την ατμόσφαιρα. 

Νυχτολούλουδο =oenothera 
 Είναι από τα φυτά που σπάνια τα βρίσκουμε στην Κύπρο.

Βοηθά σε όλα τα ψυχοσωματικά προβλήματα της κλιμακτηρίου στις γυναίκες , για οδυνηρά έμμηνα και για αντιμετώπιση αλλεργικών καταστάσεων. 

 Φασκομηλιά = σπατζιά 

Η θουγιόλη που περιέχει το λάδι αυτό το καθιστά επικίνδυνο και θα πρέπει να το χειριζόμαστε με προσοχή.

Είναι ηρεμιστικό και βοηθά σε περιπτώσεις κατάθλιψης και σε σεξουαλικά προβλήματα νευρικής φύσεως. Είναι αντισηπτικό και χρησιμοποιείται για περιποίηση προσώπου σε ακμή.

Βοηθά να ψηλώσει η πίεση, και ψυχολογικά τονώνει άτομα εθισμένα σε διάφορες ουσίες.

Ζεσταίνει και μαλακώνει τους μυες με μασάζ.

Η ποικιλία σκλαρέα περιέχει λιγότερη θουγιόλη και προτιμάται για αρωματοθεραπεία. 

 Όμως δεν πρέπει να συνδυάζεται με ποτό γιατί προκαλεί τρομερούς εφιάλτες, επίσης να αποφεύγεται θεραπεία της κατά τις απογευματινές ώρες ή πριν μακρινό ταξίδι γιατί προκαλεί ευφορία που συνοδεύεται με τρομερή χαλάρωση.

Με αρωματισμό χώρου βοηθά σε γεροντική άνοια και Αλτζχάϊμερ χάριν στην κινεόλη που περιέχει και έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι βοηθά τονώνοντας τη μνήμη.

Γενικά βοηθά στο στρες, υπερένταση, άσθμα, βρογχόσπασμα, ημικρανίες, κράμπες, οδυνηρά και ακανόνιστα έμμηνα 

Κυπαρίσσι 

 Τονώνει το κυκλοφοριακό και βοηθά σε φλεβίτιδες με προσεκτική επάλειψη σε ελάχιστη ποσότητα λαδιού. Βοηθά σε οδυνηρά έμμηνα και σε αιμορραγίες μήτρας κατά την κλιμακτήριο.

Με ποδόλουτρα καταπολεμά την άσχημη μυρωδιά των ποδιών που προκαλείται από υπερβολικό ιδρώτα.

Με εισπνοές ή αρωματισμό χώρου βοηθά σε βρογχικά, καταρροές του αναπνευστικού και άσθμα, ειδικά στα μικρά παιδιά που πανικοβάλλονται σε κρίσεις άσθματος. Απωθεί τα έντομα. 

Χαμομήλι 
Το λάδι του είναι μπλε λόγω χαμαζουλίνης και όσο παλιώνει γίνεται πράσινο.

Έχει μαλακτικές, ηρεμιστικές, αντισηπτικές και αντιφλεγμονικές ιδιότητες.

Βοηθά σε προβλήματα γαστροεντερικού, ουροποιητικού συστήματος, προβλήματα περιόδου και κλιμακτηρίου και γενικά σε έντονους πόνους που δεν υποσωρούν.

Με μασάζ σε ρευματικούς , αρθριτικούς και μυικούς πόνους και με κομπρέσες σε πληγές, αιματώματα και πρηξίματα.

Σαν ηρεμιστικό βοηθά σε κατάθλιψη, στρες και αμνησία.

Η κούρα με το λάδι αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 3 εβδομάδες. 

Αλοίζα 

Δεν πρέπει να συγχύζεται με το λάδι από λεμονόχορτο και τη βερβένη τα οποία είναι φθηνότερα.

Βοηθά σε προβλήματα χώνεψης και παχυσαρκίας. Είναι ηρεμιστικό και δροσιστικό και βοηθά σε αμνησία σε πολύ μικρή ποσότητα.

Ένα θεραπευτικό μπάνιο το βράδυ βοηθά σε αυπνίες = μόνο 2 σταγόνες. 

Θυμάρι 
 Μερικές ποικιλίες δίδουν ερεθιστικό για την επιδερμίδα λάδι. Τα καλύτερα αυτά που περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα θυμόλης και λιναλόλης.

Είναι αποχρεπτικό, αντισηπτικό καπό τα λίγα που καταπολεμούν ιούς, ευστόμαχο και ορεκτικό.

Βοηθά σε προβλήματα αναπνευστικού , γαστροεντερικού, σε χαμηλή πίεση, ρευματισμούς, αμνησία και aids. 

Ρίγανη 

Είναι η γνωστή μαρζιοράνα ή σαψισιά για τα κυπριακά δεδομένα,

Βοηθά σε προβλήματα αναπνευστικού και γαστροεντερικού συστήματος.

Είναι από τα πιο δυνατά λάδια και χρησιμοποιείται ελάχιστη ποσότητά του σε συνδυασμό με άλλα λάδια ανάλογα με το σκοπό που θα χρησιμοποιηθεί.

Βοηθά σε αμνησία και αυπνία, τονώνει ψυχικά τους μοναχικούς τύπους και κατευνάζει τις σεξουαλικές επιθυμίες.

Με μασάζ μαλακώνει τους μυς και βοηθά για χαλάρωση μετά από εντατική άσκηση ή χειρονακτική δουλειά, σε ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους 

Χαμηλώνει την πίεση και απωθεί τα έντομα. 
 Λεβάντα 

Η λεβάντα έχει πάρα πολλές ιδιότητες αλλά η βασική της ιδιότητα είναι ότι εξισορροπεί τις δυνάμεις του οργανισμού είτε σωματικές είτε ψυχικές.

Είναι αντισηπτική, αναλγητική, επουλωτική, ηρεμιστική και τονωτική.

Δίδει θαυμάσια αποτελέσματα στην αρωματοθεραπεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε συνδυασμό με άλλα αιθέρια λάδια είναι για να ενισχύσει τη δράση τους είτε για να μετριάσει ορισμένες έντονες και ερεθιστικές αντιδράσεις τους.

Περιποίηση επιδερμίδας σε περιπτώσεις ακμής, σε οιδήματα, μώλωπες, και αλλεργίες με κρύες κομπρέσες. 

 Σε ιγμορίτιδα, αναπνευστικά προβλήματα, ρευματικούς, αρθριτικούς και μυικούς πόνους .

Σε ψηλή πίεση, σε υστερίες, κατάθλιψη, πονοκέφαλο, αυπνίες και αμνησία.

Με μασάζ στον τελευταίο σπόνδυλο επιταχύνει και ευκολύνει τη γέννα.

Απωθεί τα έντομα.

Ο συνδυασμός μασάζ και θεραπευτικόυ μπάνιου δίδει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. 

Λεμόνι – από τη φλούδα του λεμονιού 
 Αυξάνει τα λευκά αιμοσφαίρια του οργανισμού και ενισχύει την άμυνα του.
 Σαν αντισηπτικό και αιμοστατικό βοηθά εσωτερικά και εξωτερικά σε μολύνσεις και αιμορραγίες.

Αλκαλοποιεί το οργανισμό και βοηθά σε ρευματισμούς, αρθριτικά και ποδάγρα.

Τονώνει το κυκλοφοριακό και χαμηλώνει τη ψηλή πίεση.

Καθαρίζει την επιδερμίδα και τις μαύρες κηλίδες.

Με καθημερινές επαλείψεις σε διάλυση 2:10 με ξύδι βοηθά σε κάλλους, σκαθάρους και σκληρύνσεις δέρματος.

 Περγαμόντ – από τη φλούδα του 
Οι βασικές του ιδιότητες είναι ηρεμιστικές, αντιφλεγμονικές και αντισηπτικές. Βοηθούν σε προβλήματα του αναπνευστικού, σε κατάθλιψη που συνοδεύεται με αγωνία και σε περιποίηση προσώπου.

Με θεραπευτικά μπάνια και μασάζ βοηθά σε φλεγμονές του ουροποιητικού και αναπαραγωγικού συστήματος σε γυναίκες και άνδρες στο αρχικό τους στάδιο όπως μητρίτιδες και προστατίτιδες. 

Είναι το καλύτερο από όλα τα λάδια για τόνωση του οργανισμού σε ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα όπως στρες, ένταση και κατάθλιψη.

Μπορεί πέραν από το μασάζ να καθιερωθεί σαν ατομικό άρωμα και για τα δύο φύλα.

Σε δερματικά προβλήματα ειδικά περιποίηση προσώπου σε ακμή, λιπαρά δέρματα, μολύνσεις και αποστήματα με μασάζ, κρέμες και κομπρέσες, ευνοεί συνάμα και την επούλωση πληγών.

Είναι αντι-ιικό και σε συνδυασμό με το ευκαλυπτέλαιο χρησιμοποιείται σε γρίππες, σε έρπητα και για ανακούφιση από τους πόνους του έρπη ζωστήρα.

Απωθεί τα έντομα και με ψεκασμό των φυτών απωθεί τα κατοικίδια να τα πλησιάζουν. 

Νερολί 
 Το παίρνουμε από άνθη κιτρομηλιάς και πήρε το όνομά του από μια ιταλίδα πριγκίπισσα που ήταν το αγαπημένο της άρωμα. Από αυτό γίνεται η γνήσια ω τε κολόν.

Είναι αντικαταθληπτικό, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αφροδισιακό και ηρεμιστικό.

Βασικά συστήνεται για συναισθηματικά προβλήματα, ειδικά σε υπερένταση πριν από συνεντεύξεις, εξετάσεις, σε καταστάσεις σιόκ, υστερίας αυπνίας και αμνησίας.

Είναι ευεργετικό για περιποίηση της επιδερμίδας γιατί βοηθά στον καθαρισμό της, στην ανανέωση των κυττάρων και κάνει για όλα τα είδη ακόμη και ειδικά για τις ευαίσθητες.

Συνδυάζεται άνετα με ροδέλαιο και λάδι γιασεμιού. 

Καλεντούλα 

 Το αιθέριο λάδι της είναι σπάνιο, πιο συχνά τη βρίσκουμε σε λιπαρά λάδια και κρέμες που έχουν γίνει από τα άνθη της και είναι ιδεώδη για σκοπούς αρωματοθεραπείας και για δερματοπάθειες.

Ιδανικό για ερεθισμένα, τραχιά και σκασμένα δέρματα για όλες τις ηλικίες ακόμη και βρέφη.

Έχει αντισηπτικές, μυκητοκτόνες , μαλακτικές και επουλωτικές ιδιότητες και χρησιμεύει σε πληγές, ερεθισμένα δέρματα, αθλητικά πόδια, φλεβίτιδες και ηλιακά εγκαύματα. 

Βασιλικός 
Από την αρχαιότητα χρησιμοποιόταν για προβλήματα του αναπνευστικού, για δυσπεψίες και σαν αφροδισιακό. Σήμερα χρησιμοποιείται με εισπνοές για προβλήματα αναπνευστικού, σε πονοκεφάλους, σε αμνησία και σε μελαγχολία.

Με μασάζ κατευνάζει ενοχλήσεις από δυσπεψία και οδυνηρά έμμηνα, με γαργάρες βοηθά σε άφθες και φλεγμονές ούλων.

Απωθεί τα έντομα η μυρωδιά του. 

Μέντα

 Τονώνει το γαστρεντερικό και αναπνευστικό σύστημα, βοηθά σε εμπύρετες καταστάσεις.

Με υδρατμούς για καθαρισμό προσώπου, και προφυλάσσει από μολύνσεις. 

Με κρύες κομπρέσες σε πονοκεφάλους, ημικρανίες στο αρχικό τους στάδιο, τονώνει το μυαλό και ξεκαθαρίζει τις σκέψεις.

Με εισπνοές σε καταστάσεις σοκ και σε ναυτία.

Συνδυασμένο με ευκαλυπτέλαιο με ψεκάσματα διώχνουν μακριά έντομα, ποντίκια και νυφίτσες. 

Αόρατος – από τα ώριμα μούρα του 

 Έχει αντισηπτικές και διουρητικές ιδιότητες και με μασάζ βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού.

Ταυτόχρονα βοηθά σε δερματικά προβλήματα όπως έκζεμα, ακμή, ψωρίαση-ειδικά σε εφήβους, σε κυτταρίτιδα, ρευματισμούς, αρθριτικούς πόνους και ποδάγρα.

Με θεραπευτικά μπάνια και πλύσεις σε αιμορρόιδες.

Σαν ατομικό άρωμα και αρωματισμό χώρου =τονώνει το μυαλό και ξεκαθαρίζει τις σκέψεις 

 Ροζμαρί 

Έχει έντονες αντισηπτικές , και τονωτικές ιδιότητες που ισορροπούν το κεντρικό νευρικό σύστημα και βοηθούν σε προσωρινή βλάβη των νεύρων όπως παράλυση, μείωση της όρασης, της όσφρησης και σε προβλήματα ομιλίας. Τονώνει τη μνήμη με εισπνοές.

Σε μικρή δόση βοηθά σε επιληπτικές κρίσεις, ενώ σε μεγάλη μπορεί να προκαλέσει επιληπτικά συμπτώματα. 

Με μασάζ μπορεί να βοηθήσει στην κατά πλάκα σκλήρυνση αλλά ανακουφιστικά όχι θεραπευτικά, σε ρευματικούς, αρθριτικούς πόνους και χαλαρωτικά σε αθλητές.

Σε περιποίηση προσώπου ανανεώνει τα κύτταρα και με λούσιμο τονώνει και βάφει σκούρα τα μαλλιά.

Φωτοδυναμικά έλαια 

Αυτά που σε ηλιοφάνεια εντείνουν τις ιδιότητές τους και μπορεί να προκαλέσουν δερματικές ενοχλήσεις, μέχρι καρκίνο του δέρματος.

Αυτά είναι: το περγαμόντ, το λεμόνι, το πορτοκάλι και η αλοίζα 

 Σε ψηλή πίεση: απαγορεύονται τα λάδια από : θυμάρι και ροζμαρί.

Σε εγκυμοσύνη καλά είναι να αποφεύγονται: ο βασιλικός, η ρίγανη, το κυπαρίσσι, η λεβάντα, το γιασεμί, ο αόρατος, η μέντα, το θυμάρι και το ροζμαρί.

 Κυριακή Ζαννέττου / Παντελή 
Μικροβιολόγος 
Ph. D. Biology

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here